İkinci Dünya Müharibəsində ABŞ-ın rolu

Dünyanın supergücü müharibəyə qoşulmasaydı hazırkı müstəqil Almaniya olmazdı

Dünyanın supergücü müharibəyə qoşulmasaydı hazırkı müstəqil Almaniya olmazdı

Bəşəriyyəti həm də Hitler xilas edib; nüvə texnologiyalarına ciddi əhəmiyyət verməməklə…

Normandiyada II dünya müharibəsi vaxtı 2-ci cəbhənin açılmasının 70
illiyi qeyd edilən günlərdə Almaniya mətbuatı ABŞ-ın Ikinci Dünya
Müharibəsində roluna bir daha toxunub. “Die Welt” nəşrinin yazdığına
görə, amerikalılar böyük itkilər bahasına müharibəyə qoşulmasaydı,
hazırkı müstəqil Almaniya olmazdı. 

Qəzetin yazdığına görə, Almaniyada müxtəlif yerlərdə ABŞ-ın ünvanına
sərt tənqid eşitmək olar. Amerika əsgərləri qəddarlıq edəndə, onların
siyasətçiləri özlərini saymazyana aparanda, şirkətləri isə müasir
texnologiyalar hesabına uğur əldə edəndə amerikalılar dünyanı nəzarətə
almaqda günahlandırılır. Almaniyada bəziləri iddia edirlər ki,
mədəniyyət onların təsiri altında yoxa çıxır. Ən acınacaqlısı isə odur
ki, zəngin mədəniyyətə sahib olan alman xalqından fərqli olaraq
amerikalıların, ümumiyyətlə, mədəniyyəti yoxdur – bunu hamı bilir. 

Qərbdə ikinci cəbhənin açılması ilə Şərqdə ağır döyüşlər aparan sovet qoşunlarının işi bir qədər yüngülləşdi. 

“Overland” əməliyyatı

Xoşbəxtlikdən “bütün dövrlərin ən dahi sərkərdəsi” Adolf Hitler –
feldmarşal Filhelm Kayetl onu məhz belə adlandırırdı – hücumu bir ay
sonra gözləyirdi, özü də Normandiyada deyil, Kaledə. Ona görə də
Normandiya sahillərinə alman qüvvələri müttəfiqlərə müqavimət göstərmək
üçün o qədər də çoxsaylı deyildi. 

SS-nin əksəriyyəti Şərq cəbhəsində vuruşan köhnə döyüşçüləri sahildəki üstünlüklərindən soyuqqanlı şəkildə istifadə edirdi. 

Qərb müttəfiqlərinin “Overland” əməliyyatı 1944-cü ilin avqustun
30-da alman qoşunlarının Senaya çəkilməsi ilə başa çatdı. Əməliyyat
nəticəsində 88 min britaniyalı, kanadalı və polyak və təxminən 125 min
amerikalı həlak oldu. Almanların itkiləri 240 min nəfər idi. 

Almanlar minnətdar olmalıdır ki…

Almanlar nəyə görə amerikalılara minnətdar olmalıdır? Almanlar digər
xalqlara ölüm gətirirdi, ölüm küləyi səpirdi. Ancaq buna görə cəza
olaraq tufan deyil, yüngül külək gördülər. 

“Die Welt”-in yazdığına görə, almanlar amerikalılara minnətdar
olmalıdır ki, müttəfiqlər eyni cavabı vermədi və alman qoşunları təslim
olan kimi döyüşləri dayandırdılar. Omaxa-biç sahəsindəki itkilərin sayı
da bunu deməyə əsas verir. 7800 alman piyada əsgərdən 1200-ü öldürülüb. 

Nəşrin yazdığına görə, buna görə də almanlar minnətdar olmalıdır ki,
Qərb müttəfiqlərinin hücumu Nyu-Mexikoda Los-Alamos araşdırma mərkəzində
nüvə silahı hazırlanmazdan əvvəl baş tutub. Əks halda öz sıralarında
itkilərdən yayınmaq üçün bu bombalar Xirosima və Naqasakiyə deyil,
Hamburq və Frankfurta atıla bilərdi. 

Unutmaq olmaz ki, nüvəni Üçüncü reyxin alimləri deyil, amerikalılar
parçalaya bildi. Əgər yüksək savadlı alman mühəndisləri, riyaziyyatçı və
fizikləri bu niyyətə müttəfiqlərdən tez nail ola bilsəydi, azad
dünyanın sonu çatardı. Nyu-York, London və Moskvaya atılan nüvə
bombasına qarşı təsirli müdafiə yox idi. Xoşbəxtlikdən, “böyük sərkərdə”
nüvə texnologiyalarına ciddi əhəmiyyət vermirdi və Üçüncü reyxin maddi
və elmi resurslarını tankların, raketlərin və reaktiv təyyarələrin
inkişafına yönəldirdi. 

“Cəza əvəzinə Marşall planı” 

Demokratiya tərəfdarları amerikalılara minnətdar olmalıdırlar ki,
müttəfiq qoşunları sovet ordusu ilə birgə Berlinə qədər gedib çıxa
bildi. Əks halda demokratik Qərbi Almaniya və 1990-cı ildən azad
birləşmiş Almaniya mümkünsüz bir şey olardı. 

Iyunun 6-da onu da xatırlatmaq lazımdır ki, kütləvi qətllərin
qarşısını almaq üçün Qərb qoşunlarının hücumu bir qədər gec baş tutdu.
Ancaq bu gecikmiş mərhələdə də onların fəaliyyəti anlaşılmaya bilər.
Hitler britaniyalılarla ittifaqa girməyə üstünlük verərdi. Onun irqçi
ideologiyasında britaniyalılar qardaş xalq hesab olunurdu. 

Almanlar Uinston Çörçelə minnətdar olmalıdır ki, o, Birinci Dünya
Müharibəsindən sonra haldan düşmüş amerikalıları onlardan bu qədər
uzaqda baş verən müharibədə gənc əsgərlərini qurban verməyə razı sala
bildi. Amerika prezidenti Franklin Ruzveltlə yazışmada ədəbiyyat üzrə
gələcək Nobel mükafatçısı Çörçel Birinci Dünya Müharibəsi dövründən
ayrıca fəaliyyə göstərən amerikalıları müharibəyə cəlb edə bildi. 

1945-ci ildən sonra cəza olmadı. Baxmayaraq ki, almanların gətirdiyi
bütün dəhşətlər fonunda bu təəccüblü görünməzdi. “Marşal planı” əslində
mükafat idi. Bir çox zavodların sökülməsinə baxmayaraq Almaniyanın şərqi
də tez ayağa qalxdı. Sovet təsir zonası ölkələri ilə müqayisədə ADR-də
həyat səviyyəsi xeyli yüksək idi.

 “Amerikalıları mədəniyyətsiz adlandırmaq olmaz”

ABŞ-ın Ikinci Dünya Müharibəsindən sonra xarici siyasətdəki
fəaliyyətinə gəldikdə, burda fikirlər fərqlidir. Əfqanıstanda
islamçılarla uğursuz ittiffaqlar olub, uğursuz hərbi müdaxilələr və
hərbi yalanlar olub. Ancaq ağılsız Səddam Hüseynin və onun özündən də
betər oğullarının vaxtında Iraqın vəziyyəti daha yaxşı olacaqdı? Olduqca
şübhəlidir. Iraqın diktatordan azad edilməsinin səhv, ya doğru olduğunu
şüurlu şəkildə yalnız bir neçə onillikdən sonra qiymətləndirmək mümkün
olacaq. 

Qalır bir aspekt – amerikalıların guya mədəniyyətsiz olması. Bu fikri
dəstəkləyənləri çətin ki, amerikalıların elm və incəsənət sahəsində
uğurlarına istinadla inandırmaq mümkün olsun. “Die Welt”-in iddiasına
görə, bəlkə bu xatırlatma kömək edər: altı milyon yəhudini öldürənlər
əsl mədəniyyətin yoxluğunun nə olduğunu bilməlidir.

Short URL: http://www.cumhuriyyet.net/?p=8307